poniedziałek: nieczynne
wtorek – piątek: 9.00-16.30
sobota – niedziela: 10.00-17.30
więcej informacji
Mamutak (Aepyornis maximus)
Mamutak nazywany jest często strusiem madagaskarskim, epiornisem lub ptakiem słoniem (ang. Elephant Bird), a przez tubylców zwany Voronpatra lub Vouroupatra czyli "ptakiem z Ampatres".
Mamutaki to nielotne, bezgrzebieniowe ptaki podobne z pokroju do strusia jednak masywniejsze i znacznie przekraczające go rozmiarami. Na podstawie znajdowanych kości wiadomo, że mogły mierzyć ponad 3 m wysokości i ważyć od 350 do 500 kg[1]. Obok ptaków moa były to więc największe ptaki jakie kiedykolwiek żyły na Ziemi.
Jaja mamutaka osiągały do 34 cm długości, około 70 cm obwodu a ich waga wynosiła od 9 kg[2] do 10 kg[3] co jest równowartością 5 – 6 jaj strusia afrykańskiego (1,4 – 1,6 kg) i około 160 jaj kurzych (średnia waga 55 g).
Na przestrzeni lat odnaleziono wiele jaj mamutaków. W naszej kolekcji znajduje się jedno z nich. Jest to pusta skorupa długości około 32 cm i o obwodzie 70 cm.
Mamutaki występowały tylko na Madagaskarze gdzie ze względu na swoje ogromne rozmiary nie miały naturalnych wrogów. Były prawdopodobnie roślinożerne.
Powszechnie uważa się, że do wymarcia mamutaków przyczynili się tubylcy poprzez polowania i pozyskiwanie jaj. Istnieją jednak kontrowersje dotyczące określenia dokładnego czasu wymarcia tych ptaków. Najmłodsze znalezione jajo datowane jest na X wiek.
W XIII wieku o ptakach tych wspominał słynny podróżnik Marco Polo. Wracając przez Półwysep Arabski ze swojej podróży do Chin w 1294 roku usłyszał od arabskich kupców opowieść o ogromnym ptaku żyjacym na Malagaszach (Madagaskar).
Istnieją także przekazy historyczne mówiące, że mamutaki widywane były jeszcze w XVII wieku.
W 1658 roku gubernator Madagaskaru Étienne de Flacourt w Histoire de la grande isle Madagascar napisał o przypadkach widywania mamutaków w Ampatres, odludnych południowych rejonach wyspy (obecnie region Androy). Przyjmuje się więc, że wyginęły miedzy X a XVII wiekiem.
1 Alexander, R. M. (1998). All-time giants: the largest animals and their problems. Palaeontology, 41(6), 1231–1245.
2 del Hoyo, J., Elliott, A. & Sargatal, J. eds. (1992). Handbook of the Birds of the World. Vol. 2. Lynx Edicions, Barcelona.
3 Spotila, J. R., Weinheimer, C. J., & Paganelli, C. V. (1981). Shell resistance and evaporative water loss from bird eggs: effects of wind speed and egg size. Physiological zoology, 195-202.
