poniedziałek: nieczynne
wtorek – piątek: 9.00-16.30
sobota – niedziela: 10.00-17.30
więcej informacji
Płetwal błękitny (Balaenoptera musculus)
Ssak z rzedu waleni (Cetacea), z podrzędu fiszbinowców (Mysticeti). Większość osobników płetwala błękitnego osiąga długość od 24 do 27 metrów i masę ciała około 120 do 130 ton. Rekordowy dorosły osobnik mierzył 33,4 m długości i osiągnął masę około 190 ton. Pod tym względem jest to więc najwieksze zwierzę jakie kiedykolwiek żyło na ziemi, gdyż największe dinozaury z rzędu zauropodów osiągały masę ciała zaledwie około 70 ton. Szkielet wystawiony w naszym muzeum należy do młodego osobnika i mierzy 14,6 m długości.
Płetwal błękitny żeruje w wodach arktycznych obfitujacych w ogromne ilości planktonu. Żywi się głównie krylem, którego dziennie połyka do 4 ton. Pokarm odcedza z wody przy pomocy fiszbinów. Płetwal błękitny posiada ok. 320 fiszbinów, mierzących 100 cm długości i 55 cm szerokości.
W okresie godowym, który przypada zimą, płetwale wędrują na wody tropikalne, gdzie jednak z powodu braku pożywienia zmuszone są do postu. Noworodek rodzi się w cieplejszych wodach strefy równikowej, gdyż ma zbyt słabo wykształconą warstwę tłuszczową by przeżyć w zimnych wodach Arktyki lub Antarktydy. Mierzy on 7 m długości i waży od 2,5 do 3 ton.
Młody osobnik żywi się mlekiem matki którego wypija ponad 600 litrów dziennie i przybiera na wadze przez pierwsze 7 miesięcy swego życia z prędkością około 4 kg na godzinę i do 90 kg dziennie. Mleko wieloryba zawiera do 50 % tłuszczu i ma konsystencję pasty do zębów.
Fiszbiny to płyty rogowe zwisające z podniebienia w jamie gębowej wieloryba (fiszbinowca), z każdej strony, w liczbie od 150 do 300. Kostne podniebienie ma na środku wystający duży grzebień, do którego płyty są przyczepione. Długość jednej może dochodzić do 3-4 metrów, w punkcie przymocowania mają grubość męskiego ramienia. Wolne brzegi są postrzępione i przypominają trochę włosie końskie. Fiszbin służy zwierzęciu do filtrowania wchłanianej przez paszczę wody morskiej. W wyniku tego procesu osadza się na nim zooplankton. Fiszbin jest tworem pochodzenia skórnego, a w jego tworzeniu uczestniczy zarówno tkanka nabłonkowa jak i łączna. Ogólna waga fiszbinu w paszczy wieloryba dochodzi do 1500 kg (i zależy od gatunku zwierzęcia). Poszczególne płyty dochodzą do 80 kg
Płetwal błękitny komunikuje się z innymi osobnikami za pomocą różnych dźwięków o niskiej częstotliwości i głośności do 190 decybeli (taki hałas powoduje startujący odrzutowiec). Dlatego uznawany jest za najgłośniejsze zwierzę na ziemi. Te wyjątkowe odgłosy znane jako „pieśni wielorybów” słychać pod wodą przez setki kilometrów.
Z powodu ogromnych rozmiarów i prędkości, płetwal błękitny był w dużej mierze bezpieczny w czasach wielorybników posługujących się ręcznymi harpunami. Jednak pojawienie się w 1868 roku działa harpunniczego miotającego wybuchające harpuny pozwoliło na komercyjne polowania na duże wieloryby, a po roku 1900 przemysł wielorybniczy szczególnie skoncentrował się na płetwalu błękitnym. Rzeź osiągnęła kulminację w 1931 roku, kiedy to w jednym sezonie zginęło ponad 29 000 osobników.
Szacuje się, że w latach 1904 do 1967 podczas połowów zginęło ponad 360 000 płetwali a jego światowa populacja zmniejszyła się o co najmniej 70 %, a być może nawet aż o 90 % .
Chociaż komercyjne połowy wielorybów płetwali błękitnych są obecnie zakazane, jego populacja jest tak mała, że jakakolwiek dalsza śmiertelność może poważnie wpływać na przetrwanie gatunku. Obecnie głównymi zagrożeniami są kolizje ze statkami, hałas oraz zanieczyszczenia chemiczne oceanów.
Polowanie na płetwale błękitne zostało zakazane w 1966 roku. Obecnie populację tych wielorybów szacuje się na 10 000 do 25 000 osobników, co stanowi około 3 do 11 procent całkowitej populacji z czasów przed rozpoczęciem komercyjnych polowań.
